14/11/2006
Αξιολόγηση της τέχνης τους

Τριαντάφυλλος Σιούλης © Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ιωαννίνων

προεπισκόπηση εκτύπωσης

Οι Χιονιαδίτες αποτελούν την πολυπληθέστερη ομάδα αγιογράφων, η οποία δραστηριοποιείται για μεγάλο χρονικό διάστημα, σε πολύ μεγάλη γεωγραφική έκταση σε ολόκληρο το βαλκανικό χώρο.
Ξεκινούν «παραδοσιακοί», «βυζαντινότροποι» (η παλαιολόγεια και κρητική ζωγραφική καθώς και η Ερμηνεία του Φουρνά είναι τα πρότυπά τους και οι οδηγοί τους), για να καταλήξουν «σύγχρονοι» και «μοντέρνοι», σύμφωνα με τις επιταγές των καιρών, αφού στη θρησκευτική ζωγραφική του δεύτερου μισού του 19ου αιώνα κυριαρχούν νέες τάσεις και ρυθμοί, φόρμες νεορωσικές και ιταλοαναγεννησιακές, οι οποίες διαδίδονται με χαρακτικά πρότυπα που ευρύτατα κυκλοφορούν (λιθογραφίες, χαλκογραφίες κ.λ.π.).
Είναι ευσυνείδητοι επαγγελματίες, άριστοι γνώστες του αντικειμένου και των νέων ρυθμών και τάσεων που κυκλοφορούν, γεγονός που φανερώνει ότι η μαθητεία στην τέχνη αυτή είναι διαρκής.
Όπως διαπιστώνουμε από τμήμα επιστολής που σώζεται και απευθύνει ο Θωμάς Μαρινάς στον αδελφό του Χριστόδουλο στις αρχές του 20ου αιώνα («(…)] λάκιν σχέδια των Νιγάδων τα μεγάλα, όσα είναι, και τον / Νικόλαον από Ραβένια και τον άγιον Γεώργιον και … / τρία και Ιωάννην Πρόδρομον από την Παναγία [Νι] / γάδων και να τα τυλίξετε με μουσαμά ήτα βάνη … / και το κασόνι (…)»), η χρήση ανθιβόλων που κουβαλούν και προφανώς θέλουν να χρησιμοποιήσουν, με πρότυπα παραδοσιακά (όπως για παράδειγμα αυτά από τον ναό Αγίου Γεωργίου Νεγάδων στο Ζαγόρι του 1795 που αγιογράφησε ο Καπεσοβίτης Ιωάννης με το γιό του Αναστάσιο Αναγνώστη), είναι συνεχής. Το γεγονός αυτό φανερώνει πιθανόν και τη βούλησή τους για «στροφή» και αντίσταση στους νέους ρυθμούς, όμως οι πελάτες και η καλλιτεχνική αισθητική που αυτοί κουβαλούν, παίζουν καθοριστικό ρόλο στο τελικό αποτέλεσμα.
Ασχολούνται με την εκκλησιαστική ζωγραφική αλλά και στη διακόσμηση οικιών. Στα έργα που αναλαμβάνουν προσπαθούν να μη ξεφύγουν από τα χρονοδιαγράμματα, όσο ασφυκτικά και αν είναι αυτά, να ικανοποιήσουν τους πελάτες, αλλά και να μη ξεφύγουν από τα πρότυπά τους.
Η προβολή και η μελέτη του έργου τους και της πορείας τους στο χρόνο, ώστε να μαθητεύσουν οι νεώτεροι, ειδικοί και μη, σχετικοί και μη, στην τέχνη τους και στα σχετικά με τη δουλειά τους, αποτελεί σπουδαίο γεγονός.
Η δημιουργία Μουσείου Χιονιαδιτών ζωγράφων που ήδη υλοποιείται έχει σαν αποτέλεσμα την πολύ απαραίτητη ύπαρξη ενός κέντρου έρευνας, που με τη συνολική πολιτική που θα ακολουθήσει και με τον καθορισμό ευρύτερων στόχων που θα θέσει, θα καταστεί πόλος έλξης μελετητών κάθε κατηγορίας. Μαζί με τα επιπλέον αρχεία εγγράφων και φωτογραφιών και άλλου υλικού που συγκεντρώνεται και με την κατάλληλη αξιοποίηση, μπορεί να αποτελέσει πηγή δημιουργικής προσέγγισης της ιστορίας της λαϊκής τέχνης.
Παράλληλα η διεξαγωγή μικρών επιστημονικών συναντήσεων, η οργάνωση εκπαιδευτικών προγραμμάτων, εκθέσεων, διαλέξεων και κύκλων μαθημάτων για τη λαϊκή ζωγραφική, μπορούν να αποτελέσουν πόλο έλξης για ερευνητές και επισκέπτες από το εσωτερικό αλλά και το εξωτερικό.

Σχετική βιβλιογραφία.