14/11/2006
Επιρροές που δέχτηκαν και προσαρμογές που κάνουν

Τριαντάφυλλος Σιούλης © Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ιωαννίνων

προεπισκόπηση εκτύπωσης

Οι Καπεσοβίτες παίρνουν πολλά εικονογραφικά στοιχεία από τοιχογραφίες παλαιολόγειας εποχής πού συναντάμε στη Μακεδονία, αλλά και στοιχεία από έργα Κρητικών ζωγράφων του 15ου και 16ου αιώνα.
Η γνωριμία με μνημεία του 16ου αιώνα όπως οι μονές Φιλανθρωπινών (1531-1532), Ντίλιου (1543), αγίου Νικολάου Κράψης (1563), Μεταμόρφωση Βελτσίστας (Φράγγος Κονταρής 1568), αλλά και με έργα ζωγράφων από το Λινοτόπι της Καστοριάς στην ευρύτερη περιοχή της δυτικής Μακεδονιας μέχρι το πρώτο μισό του 17ου αι., τα οποία παραπέμπουν σε παλαιότερα πρότυπα και τάσεις (14ος- 16ος αι.), είναι φανερή.
Περιορισμένες είναι οι επιδράσεις, κυρίως στα έργα του 18ου αιώνα, των εκλαϊκευμένων μπαρόκ στοιχείων, αν κρίνουμε με βάση την ακινησία και τη σοβαρότητα των εκφράσεων των μορφών, αλλά και την κυριαρχία των παραδοσιακών βυζαντινών μοτίβων.
Παρ' όλα αυτά δέχονται δυτικότροπες επιδράσεις, με εκλεκτιστική διάθεση, αλλά τις προσαρμόζουν τόσο περίτεχνα στα έργα τους, με αποτέλεσμα να αφομοιώνονται από τον όλο χαρακτήρα του έργου. Αυτές φαίνονται, για παράδειγμα, στα διάφορα κτήρια, ή την ωραιοπάθεια στα πρόσωπα κάποιων μορφών, ακόμη και στους ανοιχτούς τόνους που χρησιμοποιούν κάπου - κάπου στις παραστάσεις που αγιογραφούν. Επίσης, η απόδοση των σοφών της αρχαίας Ελλάδας με στολή λογίων της Δύσης, είναι γεγονός ενδεικτικό των επιδράσεων που δέχονται.
Από τις λιθογραφίες, χαλκογραφίες κ.λ.π. που κυκλοφορούν, δανείζονται μοτίβα, σύμβολα, φορέματα, στάσεις διάφορες για να κάνουν τη ζωγραφική τους πιο εντυπωσιακή και επιβλητική.
Το γεγονός αυτό παραπέμπει στις τάσεις και τους ρυθμούς που κυριαρχούν τη συγκεκριμένη περίοδο στην Ευρώπη και τη Δύση και φτάνουν εδώ, ως συνέπεια των επαφών (εμπορικών και άλλων) που αναπτύσσονται.
Μετά το 1800, αλλάζει σταδιακά ο χαρακτήρας των έργων τους, αφού τα μπαρόκ στοιχεία εισβάλουν από τη Δύση και οι επιρροές είναι εντονότερες.
Σημαντικό ρόλο στις επιδράσεις που δέχονται, παίζει και το γενικότερο κλίμα της εποχής που αυτοί δραστηριοποιούνται. Η ανάπτυξη του εμπορίου, έχει σαν αποτέλεσμα οι πελάτες - δωρητές να έχουν άποψη για το έργο, την οποία διαμόρφωσαν στη Δύση, την Κεντρική Ευρώπη ή τη Ρωσία. Αλλά και η αλλαγή νοοτροπίας, εξ αφορμής του πνεύματος του νεοελληνικού Διαφωτισμού που κυριαρχεί, έχει σαν αποτέλεσμα οι νέες αντιλήψεις να εμφανίζονται και στις διακοσμήσεις των ναών.
Οι αντιστάσεις όμως των Καπεσοβιτών αγιογράφων, που είναι βαθύτατα εμποτισμένοι με την ορθόδοξη παράδοση, αλλά και άνθρωποι που διακονούν την Εκκλησία, κατά κυριολεξία ορισμένοι απ' αυτούς (διάκονοι, ιερείς, μοναχοί), είναι επίσης έντονες και επιτυχείς σε πολύ μεγάλο βαθμό.

Σχετική βιβλιογραφία.