14/11/2006
Δεσποτικοί θρόνοι

Τριαντάφυλλος Σιούλης © Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ιωαννίνων

προεπισκόπηση εκτύπωσης

Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, επειδή δεν επιτρέπονταν η ανοικοδόμηση νέων και μεγάλων ναών, το αντίθετο μάλιστα συνέβαινε αφού οι κατεδαφίσεις ναών ήσαν συχνές τους πρώτους τουλάχιστον χρόνους, απουσιάζουν από τους περισσότερους ναούς οι θρόνοι.
Από τον 17ο αιώνα και κυρίως μετά που σιγά – σιγά αρχίζουν να χορηγούνται κάποιες άδειες για επισκευές παλαιών ναών και ανοικοδόμηση νέων, μικρών κυρίως, βλέπουμε να κάνουν την εμφάνισή τους στον Ηπειρωτικό χώρο μαζί με τα τέμπλα, τους άμβωνες και οι Δεσποτικοί θρόνοι.
Αυτοί είναι μεγαλοπρεπείς και διακρίνονται μεταξύ τους ανάλογα με τη δομή τους. Σε άλλους το στέγαστρο στηρίζεται στα πίσω μονοκόμματα στυλώματα και στους δύο μπροστινούς κιονίσκους, σ' άλλους απουσιάζουν οι μπροστινοί κιονίσκοι και τα πλαϊνά πλαίσια του στεγάστρου καμπυλώνουν τοξωτά προς τα εμπρός. Συχνά και στις δύο περιπτώσεις το στέγαστρο είναι τετράγωνης ή εξάγωνης ή οκτάγωνης διατομής με θολίσκο που στηρίζεται σε πολυεδρική πρισματική επί του στεγάστρου βάση.
ʼξιο μνημόνευσης είναι αυτό που παρατηρούμε σε μερικούς θρόνους, όπως για παράδειγμα στο ναό Αγίας Παρασκευής Μετσόβου, όπου στο πίσω μέρος του θρόνου έχει προσαρμοστεί κατάλληλα προσκυνητάρι. Αυτό πιθανότατα να οφείλεται στο γεγονός ότι θέλουν να εξάρουν τους περισσότερους από έναν τιμώμενους αγίους στους δισυπόστατους και τρισυπόστατους ναούς, αφού σε τέτοιους ναούς συμβαίνει αυτό. Πιθανότατα η συνήθεια αυτή παρέμεινε από την εποχή που οι Τούρκοι δεν επέτρεπαν την ανέγερση νέων ναών στη θέση αυτών που είχαν γκρεμίσει ή είχαν καταστραφεί λόγω της εγκατάλειψης, με αποτέλεσμα η τιμή των αγίων αυτών των ναών να μεταφέρεται σε άλλους ναούς, παρακείμενους ή όχι.
Τέλος, όσον αφορά τον διάκοσμο των Δεσποτικών θρόνων, συνήθως αυτός ακολουθεί αυτόν των τέμπλων, αφού κατά κανόνα φιλοτεχνούνται από τους ίδιους ξυλογλύπτες.

Σχετική Βιβλιογραφία