14/11/2006
ʼμβωνες

Τριαντάφυλλος Σιούλης © Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ιωαννίνων

προεπισκόπηση εκτύπωσης

Ο άμβωνας αποτέλεσε αναπόσπαστο μέρος της λειτουργικής ζωής της εκκλησίας, όπως τα τέμπλα και οι Δεσποτικοί θρόνοι.
Παλιά ήταν μαρμάρινος, όμως στους μεταγενέστερους χρόνους ο άμβωνας διαμορφώνεται σε ξυλόγλυπτο έπιπλο τοποθετημένο στο βόρειο μέρος του κεντρικού χώρου του κυρίως ναού, ψηλά στον τοίχο ή σε κίονα. Τέτοιους βλέπουμε για παράδειγμα στους ναούς Αγίου Δημητρίου Φραγκάδων, Αγίου Νικολάου Κήπων Ζαγορίου, Αγίου Χαραλάμπους στην Πρέβεζα κ.ά., κατ' επίδραση δυτικών προτύπων της εποχής του μπαρόκ.
Αργότερα χρησιμοποιούνταν και δύο άμβωνες σε πολλούς ναούς, δεξιά και αριστερά από το κιγκλιδωτό διάφραγμα που χώριζε την σολέα από τον κύριο ναό. Όπου υπήρχαν δύο άμβωνες, από τον χαμηλό διαβάζονταν ο Απόστολος και από τον ψηλό, ο οποίος ήταν και περισσότερο διακοσμημένος, το Ευαγγέλιο, όπως βλέπουμε για παράδειγμα στο ναό της Αγίας Παρασκευής Μετσόβου. Όπου υπήρχε ένας άμβωνας το Ευαγγέλιο διαβάζονταν από ψηλά και ο Απόστολος από κάποια κατώτερη βαθμίδα.
Αυτή είναι και η θέση των αμβώνων στον Ηπειρωτικό χώρο την μεταβυζαντινή περίοδο, τους οποίους συναντάμε από τον 17ο αιώνα και μετά κυρίως, οπότε διαμορφώνονται δύο τύποι αμβώνων, οι πυραμιδόσχημοι, όπως στην Αγία Παρασκευή Μετσόβου κ.α. και οι κιβωριόσχημοι, όπως στην Κοίμηση Θεοτόκου Χρυσοβίτσας, Κοίμηση Θεοτόκου Προσγολίου κ.α.
Όσον αφορά τη διακόσμησή τους, όπως και στα άλλα έπιπλα του ναού (Δεσποτικούς Θρόνους και προσκυνητάρια), τα οποία συνήθως φιλοτεχνούνται από τους ίδιους τεχνίτες, ακολουθούν τον διάκοσμο των τέμπλων.

Σχετική Βιβλιογραφία