14/11/2006
Ταξίδια και έργα Τουρνοβιτών ξυλογλυπτών

Τριαντάφυλλος Σιούλης © Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ιωαννίνων

προεπισκόπηση εκτύπωσης

Όπως επισημάνθηκε οι ξυλογλύπτες δρούσαν σε ορισμένες περιοχές και εργάζονταν σύμφωνα με άγραφους κανόνες, στηριγμένους στο εθιμικό δίκαιο. Η ακτίνα δράσης π.χ. των ταγιαδόρων των χωριών της Κόνιτσας και των Τζουμέρκων απλωνόταν κατ' αποκλειστικότητα στην Ήπειρο και την Αλβανία, ενώ οι Μετσοβίτες και οι Σαμαρινιώτες ταγιαδόροι κατέβαιναν στην Θεσσαλία. Όλοι όμως κατέκλυζαν τον ευρύτερο χώρο, φθάνοντας μέχρι την ενδοχώρα της Μικράς Ασίας και την Συρία και μέχρι την Ρουμανία, επιδρώντας στις τοπικές συνήθειες αλλά και δεχόμενοι επιδράσεις».
Αναφέρεται το όνομα του ξυλογλύπτη Χρήστου, ο οποίος φιλοτεχνεί ένα αναλόγιο ενθετικής τεχνικής στη Μονή Βύλιζας (Ευαγγελισμός της Θεοτόκου) το 1695. Το αναλόγιο φέρει στις πέντε πλευρές του την επιγραφή: «της κιχαριτο – μενις / του πν(ευμ)ατικο-τον αγα-πιος / ετον αχ'ε-μινιο ΑΥΓΟΥ-ΣΤΟΣ-ιε / επι χερις του-ΧΡΙΣΤΟΥ». Αλλού αναφέρεται ότι ο Βασ. Σκαλιστής έφτιαξε ένα ξυλόγλυπτο ομοίωμα του Γεωργίου Ουάσιγκτον και βρίσκεται κάπου στην Αμερική.
Όσον αφορά τα επώνυμα έργα τους, δεν είναι δυνατόν να τα γνωρίζουμε όλα. Γενικά μπορούμε να αναφέρουμε ότι οι ξυλογλύπτες της επαρχίας Κόνιτσας, ταξιδεύουν και στολίζουν εκκλησίες ακόμη και στα πιο μικρά χωριά και πόλεις, από την Πρέβεζα μέχρι τη Χιμάρα, Γιάννινα, Μέτσοβο, Σαμαρίνα, Καστοριά. Επίσης ταξίδευαν και έκαναν διάφορα έργα εκτός από την Ήπειρο (Αμβρακικό, Πρεμετή, Αργυρόκαστρο) και στη Δυτική Μακεδονία, Θεσσαλία, Θράκη, πολλά νησιά, Βουλγαρία, Σερβία, Ρουμανία (Φιλιππούπολη, Στενήμαχος). Ο Γιώργης Κ. Χρήστου που κατάγονταν από το Λισκάτσι, ταξιδεύει και εργάζεται στα Γιάννινα, το Λισκοβίκι, Φιλιάτες, Πρεμετή, Θεσσαλονίκη, Μπιτόλια. Τουρνοβίτες ταλιαδόροι έφτιαξαν το τέμπλο στον ʼγιο Αχίλλειο Λάρισας (καμένο σήμερα), στον ʼγιο Χαράλαμπο Πρέβεζας, τον ʼγιο Σπυρίδωνα Βόνιτσας, τις μητροπόλεις της Σωπικής της Βορείου Ηπείρου, καθώς και τέμπλα εκκλησιών σε χωριά της επαρχίας Πωγωνίου, Χιμάρας, Πρεμετής, Κορυτσάς, Πολίβιστας και Αργυροκάστρου. Οι αδερφοί Κωτούλας και Δημήτριος σκάλισαν το τέμπλο του Αγίου Αχιλλείου του Πενταλόφου Βοΐου. Ο Δημήτρης εργάστηκε και στην περιοχή του Μοναστηρίου Μακεδονίας και στο Λεσκοβίκι Βορείου Ηπείρου. Επώνυμο έργο έκανε και στην Καστοριά. Ο Νικόλας Σκαλιστής φιλοτέχνησε τέμπλο στο χωριό Πληκάτι Κόνιτσας, στην Αιτωλοακαρνανία, τέμπλα στην Κονοπίνα, Λεπενού, Μπαμπαλιό Αμφιλοχίας, προσκυνητάρι στη μητρόπολη Αγρινίου, άμβωνα, θρόνο, προσκυνητάρι στο Παναιτώλιο. Ο Μάρκος Σκαλιστής εργάστηκε στα Ζαγοροχώρια, ενώ ο Θεμιστοκλής Παπαγεωργίου ασκεί το επάγγελμα στην περιοχή του Αγρινίου.

Σχετική Βιβλιογραφία