04/09/2007
ΟΙ ΣΥΝΤΡΟΦΙΕΣ ΤΩΝ ΜΑΣΤΟΡΩΝ ΤΗΣ ΠΕΤΡΑΣ ΚΑΙ Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥΣ

comitech

προεπισκόπηση εκτύπωσης

Για να κατανοηθεί καλύτερα η οργάνωση ενός μπουλουκιού θα αναφερθούμε σε ένα από την Πυρσόγιαννη. Θα δούμε έτσι καλύτερα την δομή τους και την οργάνωσή τους, αφού γίνεται αναφορά σε όλες τις ειδικότητες.

Ένα πλήρες Πυρσογιαννίτικο μπουλούκι των χτιστάδων, δηλαδή «μπλούκ» των «τσουκανάδων» ή «κουδαραίων» ή μια «παρέα», είχε την παρακάτω οργάνωση όπως μας πληροφορεί ο Β. Χρηστίδης:

Αποτελούνταν συνολικά από 14 άτομα και 8 μουλάρια. Στο γιαπί μπορεί να υπήρχε ένας πελεκάνος και στο νταμάρι επίσης ένας «νταμαρτζής» ή «μαντεμτζής», δηλ. συνολικά 12 άτομα, αλλά και λιγότερα ακόμη, όπως αυτό: 2 ζευγάρια έχτιζαν, 1 ζευγάρι στο νταμάρι (ένας έβγαζε, ένας πελεκούσε), μετά χτίζανε και αυτοί, 2 μουλαροπαίδια, 1 λασποπαίδι, δηλ. 9 άτομα και 3 μουλάρια (Χρ. Ι. Πασσάς, γεν. 1896), όπως και πολύ μεγαλύτερα, με 30 μαστόρους και 30 μουλάρια και τους άλλους, όπως για παράδειγμα το μπουλούκι της «Φάρας» των Τσουβαλαίων, όταν ο Ι. Τσούβαλης έχτιζε τη γέφυρα της Τατάρνας (1850).

Από το χειμώνα ο αρχιμάστορας ή αρχικούδαρ’ς, όπως τον ονόμαζαν, φρόντιζε να βρίσκει τις δουλειές. Αυτός ήταν και εργολάβος και εργοδότης και συνέταιρος. Αφού έπαιρνε αρραβώνα τις δουλειές, τις καπάρωνε, μετά έφτιαχνε την ομάδα του, παρέα, μπ’ λούκι το έλεγαν. Η παρέα, το μπ’ λούκι, για μεγάλες οικοδομές, μεγάλα σπίτια, εκκλησίες, σχολεία, αποτελούνταν από δέκα ανθρώπους. Δυο ήταν οι λιθοξόοι ή πελεκάνοι, που λάξευαν, πελεκούσαν τις πέτρες που θα έμπαιναν στις γωνιές και στα τόξα. Έξι ήταν οι μαστόροι, που έχτιζαν τους τοίχους και δυο ήταν οι εργάτες που έφτιαχναν τη λάσπη ή τον ασβέστη, που με τη σκάφη, «κουπάνα», την απίθωναν δίπλα στους μαστόρους. Από τους έξι μαστόρους οι τρεις έπρεπε να ήταν άριστοι τεχνίτες, γιατί αυτοί έχτιζαν τον νότιο τοίχο, την πρόσοψη, «φάτσα», τον ανατολικό τοίχο, την «μπάλα», τον βόρειο τοίχο, τη «γκαβή» και το δυτικό τοίχο τον «αφαΐτ». Οι άλλοι τρεις μαστόροι ήταν βοηθοί, δεύτεροι στην τέχνη και γι’ αυτό έχτιζαν τους τοίχους από μέσα. Οι ίδιοι μαστόροι αναλάμβαναν για την εξαγωγή της πέτρας. Τη μεταφορά της πέτρας από το λατομείο, «μαντέμι», την αναλάμβανε ο νοικοκύρης ή ο αρχιμάστορας, οπότε στην παρέα του (μπ’ λούκι) είχε και έναν αγωγιάτη, κυρατζή, με δυο-τρία μουλάρια. Για τις μικρές οικοδομές η παρέα (το μπ’λούκι), αποτελούνταν από έξι ανθρώπους. Ένας ήταν ο λιθοξόος - πελεκάνος, τέσσερις ήταν οι μαστόροι και ένας ο εργάτης.