05/09/2007
ΤΑ ΤΑΞΙΔΙΑ ΤΟΥΣ ΚΑΙ Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΑΥΤΗΣ ΣΤΟ ΔΙΑΒΑ ΤΩΝ ΑΙΩΝΩΝ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ

comitech

προεπισκόπηση εκτύπωσης

Οι μαστόροι της πέτρας, για περισσότερο από πέντε αιώνες ταξιδεύουν σε κάθε γωνιά της ελληνικής επικράτειας και σ’ όλη τη βαλκανική χερσόνησο. Από την Κόνιτσα, το Ζαγόρι και την Βόρεια Ήπειρο ως τα Επτάνησα, από την Θεσσαλία, τη Μακεδονία και τη Θράκη ως το ʼγιο Όρος, από τα Τζουμέρκα και την υπόλοιπη Ήπειρο ως τη Στερεά Ελλάδα, την Εύβοια και την Πελοπόννησο.
Από τα τέλη του προηγούμενου αιώνα τα ταξίδια τους γίνονται ακόμη μεγαλύτερα όπως βλέπουμε για παράδειγμα να συμβαίνει με τους μαστόρους της Πυρσόγιαννης και των γύρω μαστοροχωρίων που επιχειρούν τολμηρά και υπερπόντια ταξίδια (Αίγυπτος, Σουδάν, Αιθιοπία, Ταγκανίκα, Περσία, παραλιακή Τουρκία και Αμερική).
Με τα ταξίδια τους, την ιστορία και την τεχνική τους διαμορφώθηκε η αισθητική της Ελλάδος των τελευταίων αιώνων. Σ’ αυτό βέβαια συνέβαλαν και πολλές άλλες μορφές παραδοσιακών τεχνών (αγιογράφοι, ξυλογλύπτες κ.ά.). Οι κατασκευές τους όπως γεφύρια, τζαμιά, σεράγια, καμπαναριά, εκκλησίες, μύλοι, λιοτρίβια, δημόσια και ιδιωτικά κτίρια κ.ά., με τις σπάνιες αρχιτεκτονικές τους αρετές, έχουν καλλιτεχνική αξία και αποτελούν εφόδιο για την αισθητική ανάπλασή μας.
Όπως διαβάζουμε στο περιοδικό Αρμολόι «το 1926 ιδρύεται η Προοδευτική Ένωση Πυρσόγιαννης από νεαρούς μαστόρους που ταξιδεύουν στην παλιά Ελλάδα και Αμερική. Οράματα, πίστη και υποσχέσεις κατακλύζουν τις πρώτες διακηρύξεις τους. Προηγήθηκαν οι σύλλογοι Πυρσογιαννιτών Αμερικής (1909), Μεσολογγίου και η Εκπαιδευτική Αδελφότητα Αθηνών (1912). Οριακή εποχή για την Πυρσόγιαννη και για κείνη τη γενιά που φιλοδόξησε και έκανε έργα περίτεχνα και τολμηρά σε όγκο. Τα υπογράφουν η εθελοντική προσφορά και η τεχνική ιδιοφυία των τελευταίων μεγάλων Πυρσογιαννιτών μαστόρων».
Τα τελευταία χρόνια η βιομηχανοποίηση και η χρήση του μπετόν είχε επιπτώσεις και στην τέχνη αυτή. Εξέλιπε το παραδοσιακό ύφος και το μεράκι καθώς και οι ονομαστοί μαστόροι της πέτρας. Όμως τα έργα τους, πραγματικά μνημεία ενός μεγάλου πολιτισμού, παραμένουν φωτεινά παραδείγματα για μας, που αν τα μελετήσουμε και τα ακολουθήσουμε, μπορούμε να δρομολογήσουμε καλύτερες καταστάσεις για το μέλλον.
Προς την κατεύθυνση αυτή είναι πολύ σημαντική η πρόταση κάποιων φορέων (Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ιωαννίνων, Δήμος Μαστοροχωρίων κ.ά.) για την ίδρυση Σχολής Μαστόρων στο Διοικητικό Διαμέρισμα Πυρσόγιαννης, όπου ήδη οι χώροι που θα την φιλοξενήσουν είναι έτοιμοι. Αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα να γνωρίσουμε και να σπουδάσουμε την παραδοσιακή αυτή τέχνη, με σεβασμό στην ιστορία του τόπου και στο παραδοσιακό δομημένο και φυσικό περιβάλλον και με ευεργετικές συνέπειες για το μέλλον.
Είναι πολύ σπουδαίο θέμα αυτό της προστασίας και ανάδειξης των παραδοσιακών οικισμών ή καλύτερα της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής κληρονομιάς σε όλες τις εκφάνσεις της, από κατοικίες μέχρι ναούς, βρύσες κλπ. Το περιοδικό «Αρμολόι», η τρίμηνη έκδοση με θέματα από την Πυρσόγιαννη και τα γύρω Μαστοροχώρια αποτέλεσε μια πολύ καλή προσπάθεια προς την κατεύθυνση αυτή. Καλό είναι να δρομολογηθούν και άλλες ανάλογες εκδόσεις που θα καταγράψουν και θα αναδείξουν τον πλούτο αυτής της σπουδαίας κληρονομιάς σε όλο της το εύρος. Η ίδρυση του Μουσείου και της Σχολής των μαστόρων θα βοηθήσουν ακόμη περισσότερο για θετικότερα και μονιμότερα αποτελέσματα.