26/11/2007
Αρχαιολογικός χώρος Δυμοκάστρου

Κασσιανή Λάζαρη © ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ-ΛΒ΄ ΕΠΚΑ

προεπισκόπηση εκτύπωσης

Ιστορικό του χώρου
Ο οχυρωμένος οικισμός του Δυμοκάστρου, που ταυτίζεται με την αρχαία Ελίνα, ιδρύθηκε στα μέσα του 4ου αι. π.Χ. στην κορυφή λόφου νότια του όρμου Καραβοστάσι σε καίρια θέση για τον έλεγχο των θαλάσσιων οδών του Ιονίου. Η κατοίκηση συνεχίζεται αδιάλειπτα και κατά την ελληνιστική εποχή, οπότε τοποθετείται η ακμή της πόλης.
Ο οικισμός καταστράφηκε το 167 π.Χ. από τους Ρωμαίους, φαίνεται όμως ότι δεν εγκαταλείφθηκε οριστικά, καθώς υπάρχουν ενδείξεις περιορισμένης κατοίκησης κατά την περίοδο της Ρωμαιοκρατίας.

Η ιστορία της αρχαιολογικής έρευνας
Το χώρο επισκέφτηκε για πρώτη φορά o Ν. Ηammond στη δεκαετία του 1930. Ο Σ. Δάκαρης περιγράφει αναλυτικά τις ορατές αρχαιότητες το 1972. Το 1989 πραγματοποιήθηκε μικρής έκτασης ανασκαφική έρευνα σε ταφικό τύμβο στα ανατολικά του οικισμού. Το καλοκαίρι του 2000 πραγματοποιήθηκε ανασκαφή στην «ακρόπολη Α», η οποία συνεχίστηκε το 2001 και 2002 και οδήγησε στη μερική αποκάλυψη ορισμένων κτιρίων. Από το 2002 πραγματοποιούνται στο χώρο εργασίες ανάδειξης με χρηματοδότηση από το Γ΄ Κ.Π.Σ.

Περιγραφή του χώρου
Ο οικισμός έχει έκταση 220 στρέμματα, με περίμετρο τειχών και απόκρημνων πλευρών 3.400 μ. Αποτελείται από τρεις διαδοχικούς οχυρωματικούς περιβόλους (Ακροπόλεις Α, Β και Γ) από τους οποίους οι δύο πρώτοι ιδρύονται στο β΄ μισό του 4ου αι. π.Χ., ενώ η ακρόπολη Γ αποτελεί την ελληνιστική επέκταση του οικισμού μέχρι τη θάλασσα. Στο εσωτερικό του έχουν ανασκαφεί κατοικίες, λαξευμένες στο βράχο δεξαμενές νερού και μεγάλα δημόσια κτίρια. Ιδιαίτερα πυκνοκατοικημένο ήταν το τμήμα του οικισμού που απλώνεται στο ισοπεδωμένο τμήμα της κορυφής του λόφου.

Τα μνημεία
α. Οχύρωση – πύλες
Η οχύρωση του Δυμοκάστρου περιβάλλει τον οικισμό από την ανατολική, τη βόρεια και το μεγαλύτερο τμήμα της δυτικής πλευράς του, ενώ η νότια -φυσικά οχυρή και δυσπρόσιτη- προστατεύεται από τείχος μόνο στα βατά της σημεία.
Ο οχυρωματικός περίβολος είναι κατασκευασμένος κατά το πολυγωνικό σύστημα τειχοποιίας και στο καλύτερα σωζόμενο τμήμα του φτάνει σε ύψος τα 4 μ. Έξι πύργοι ενισχύουν την «ακρόπολη Α», τρεις τη «Β» και δύο τη «Γ».
Η κύρια πύλη βρίσκεται στο νοτιοανατολικό άκρο της «ακρόπολης Α». Μία ακόμα πύλη τοποθετείται πιθανότατα στο βορειοδυτικό άκρο της «ακρόπολης Γ», ώστε να εξασφαλίζεται η επικοινωνία με το αρχαίο λιμάνι. Η εσωτερική επικοινωνία μεταξύ των τριών «ακροπόλεων» εξασφαλιζόταν μέσω μίας σειράς μικρότερων πυλών.

β. Πολεοδομικό σύστημα
Χωροταξικά το Δυμόκαστρο διευθετείται από πλατύτερους και στενότερους δρόμους και στενωπούς, που σχηματίζονται μεταξύ των βαθμιδωτών ανδήρων πάνω στα οποία αναπτύσσεται ο οικισμός. Ο κυριότερος δρόμος του οικισμού ήταν αυτός που ακολουθούσε εσωτερικά τη γραμμή χάραξης της οχύρωσης.

γ. Ιδιωτικές κατοικίες
Καταλαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος του οικισμού, ευρισκόμενες πάνω σε άνδηρα που συγκρατούνται από αναλημματικούς τοίχους. Οι διαστάσεις τους ποικίλουν. Στα κτίρια αυτά διαπιστώνεται η σε μεγάλο βαθμό χρήση του φυσικού βράχου, τόσο για τη θεμελίωσή τους, όσο και για τη δημιουργία των τοίχων και των δαπέδων τους, καθώς και κλιμάκων και επικλινών επιπέδων ανάβασης. Τα δάπεδα των δωματίων ήταν από πατημένο χώμα, λιθόστρωτα, διαμορφωμένα με ασβεστοκονίαμα ή από πήλινες πλίνθους. Η ανωδομή ήταν πλίνθινη και οι στέγες κεραμοσκεπείς.

δ. Δημόσιο κτίριο (Κτίριο Α)
Είναι χτισμένο στο νοτιοδυτικό άκρο του κεντρικού πλατώματος του οικισμού σε τεχνητά διαμορφωμένο υπερυψωμένο άνδηρο. Οι διαστάσεις του φτάνουν τα 35 x 27 μ. Το κεντρικό τμήμα του καταλαμβάνει αίθριο, γύρω από το οποίο υπήρχε λίθινη κιονοστοιχία. Γύρω από το αίθριο αυτό αναπτύσσονται οι κυρίως χώροι του κτιρίου, μερικοί από τους οποίους ήταν ιδιαίτερα επιμελημένοι με βοτσαλωτά δάπεδα και τοίχους επιχρισμένους με λευκό και ερυθρό κονίαμα.

ε. Δημόσιο κτίριο (Κτίριο Β)
Καταλαμβάνει το βόρειο άκρο του κεντρικού πλατώματος του οικισμού και έχει διαστάσεις 15 x 14 μ. Κατοικείται από την ελληνιστική περίοδο μέχρι και τους χρόνους αμέσως μετά τη ρωμαϊκή κατάκτηση του 167 π Χ. και γνωρίζει επάλληλες οικοδομικές φάσεις. Κατά την τελευταία περίοδο χρήσης του κτιρίου κατασκευάστηκε στο εσωτερικό του μεγάλη κυκλική δεξαμενή, διαμέτρου 6 μ. και βάθους 3 μ.

στ. Ναός
Βρίσκεται στο κέντρο της δυτικής πλευράς της Ακρόπολης Α. Οι διαστάσεις του φτάνουν τα 4,50 x 10 μ. περίπου, ενώ οι τοίχοι του είναι κατασκευασμένοι από επιμελώς λαξευμένους πολυγωνικούς γωνιόλιθους. Στα νότια του υπάρχει λαξευμένη στο βράχο κατασκευή που ταυτίζεται με βωμό ή βάθρο.