04/12/2007
Ο κλήδονας

Αρχείο Ελληνικού Χορού © Αρχείο Ελληνικού Χορού

προεπισκόπηση εκτύπωσης

Την 24η Ιουνίου, γιορτή του Αη Γιάννη του ριγανά και ‘περίοδος του θερινού ηλιοστασίου’, γιορτάζεται ο Κλήδονας. Γιορτή που σχετίζεται με τη μαντεία και την πρόβλεψη του «ριζικού», από όπου πήρε και το όνομα «ριζικάρια».
Στην Πρέβεζα και την γύρω περιοχή, γιόρταζαν τον Κλήδονα με εορταστικές εκδηλώσεις που άρχιζαν από την παραμονή, με τη συμμετοχή κυρίως των κοριτσιών. Στις πλατείες και τα σταυροδρόμια, άναβαν φωτιές και με αυτοσχέδια, σατιρικά κυρίως στιχάκια, χόρευαν και πήδαγαν τη φωτιά. Την ημέρα αυτή τα ανύπαντρα κορίτσια, με το άνοιγμα του «κλήδονα», προσπαθούσαν να μαντέψουν την τύχη που θα είχαν στον γάμο τους.
Μια κοπέλα, έπαιρνε από το πηγάδι ή τη βρύση το άκριτο νερό, (αμίλητο) και το μετέφερε στο σημείο που θα γινόταν ο κλήδονας. Μέσα στον μαστραπά έριχναν οι κοπέλες «τα ριζικάρια», προσωπικά τους αντικείμενα καρφίτσες, δαχτυλίδια, σκουλαρίκια, κ.α., κάνοντας τις δικές τους κρυφές ευχές. Ένα αγόρι άνοιγε τον κλήδονα και τραβούσε από τον μαστραπά τα αντικείμενα, συνοδεύοντας την πράξη αυτή με κάποιο σκωπτικό ή μαντικό στοίχο:

Τη βραδιά αυτή οι κοριτσίστικες παρέες τραγουδούσαν διάφορα τραγούδια και αυτοσχέδια στιχάκια.

Ανοίγουμε τον Κλήδονα στ' Αη Γιαννιού τη χάρη
και όποια έχει τυχερό το νιο της θε να πάρει.

ʼγιε μου Γιάννη Κλήδονα φανέρωσέ μου σήμερα
του χρόνου τα μελλούμενα και να 'ναι αυτά χαρούμενα.

-ʼγε μου Γιάννη Κλήδονα
αυτό δεν το περίμενα
να μου διαλέξεις τον τσιμπλιάρη
δεν θα σου κάνω αυτή τη χάρη.

-Σαν μάθει ο σκύλος γράμματα κι η γάτα να διαβάζει
τότε κι εσύ θα παντρευτείς να κάνει ο κόσμος χάζι.

-Αναστενάζω ,βγαίνει αχνός και μέσα μένε ο πόνος
κι αυτόν που μας εχώρισε να μην τον έβρει ο χρόνος.

-Ανάθεμά τον πού ’λεγε, είναι γλυκιά η αγάπη
εγώ την εδοκίμασα, είναι πικρή φαρμάκι.