12/02/2008
ΠΕΡΙΟΧΗ ΖΑΓΟΡΙΟΥ/ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ

comitech

προεπισκόπηση εκτύπωσης

Ανάμεσα στο Μιτσικέλι (1810μ.), την Τύμφη (2480μ.), τους ποταμούς Αώο και Βάρδα και το Μαυροβούνι του Μετσόβου, μια έκταση 1050 τχλμ , με το σλάβικο όνομα Ζαγόρι (ο τόπος πίσω από το βουνό), φιλοξενεί τα θαύματα της φύσης και του ανθρώπου. Σημείο συνάντησης της ψυχρόβιας χλωρίδας και πανίδας της κεντρικής Ευρώπης με την θερμόβια μεσογειακή, σφύζει από άγρια ζωή : 167 είδη πουλιών, 230 είδη ζώων, ανάμεσά τους σπάνια θηλαστικά όπως η καφέ αρκούδα, το αγριόγιδο, ο λύκος, ο λύγκας, το ζαρκάδι κι η βίδρα. Στολίζεται με του κόσμου τα δέντρα και τα φυτά, τα λουλούδια και τα βότανα. Πάνω από 1700 είδη χλωρίδας έχουν καταμετρήσει οι φυσιοδίφες.. Βράχια, ποτάμια, απόκρημνα βαθιά φαράγγια, πόλγες, αλπικά λειβάδια, φως και γαλάζιο του ουρανού, γκρίζο της πέτρας και πράσινο σ’ όλη την γκάμα, όλα σε μια πρωτόγονη αφθονία. Παρθένα, ανέγγιχτα, ανεξάντλητα. Οι οικισμοί του, χτισμένοι από γκρίζα πέτρα στο Ανατολικό και Κεντρικό Ζαγόρι, από λευκή στο Δυτικό, φωλιάζουν στο τοπίο με σεβασμό και αρμονία. Οι άνθρωποί του, Βλάχοι, Σαρακατσάνοι, Ζαγορίσιοι, Γύφτοι, υλοτόμοι, κτηνοτρόφοι, έμποροι, σιδεράδες, μουσικοί. Δεινοί διαπραγματευτές, διατηρούν την αυτονομία τους καθόλη σχεδόν την Τουρκοκρατία χάρη σε συνθήκη που συνάπτουν με τον κατακτητή. Το ορεινό και δυσπρόσιτο του τόπου παίζει αποφασιστικό ρόλο στην όλη διαδικασία.. Προκομμένοι και δραστήριοι, στήνουν από τον 17ο ως τον 19ο αι. ένα πλήρες οδικό δίκτυο με λιθόστρωτους δρόμους , μονοπάτια και γεφύρια (140 έχουν καταγραφεί στην περιοχή). Και ταξιδεύουν στην Ρουμανία, στην Ρωσία, στην Κωνσταντινούπολη, στην Μεσευρώπη. Τα καραβάνια τους φτάνουν ως το ʼμστερνταμ. Κάνουν λεφτά στα ξένα και επενδύσεις στον τόπο τους. Χτίζουν σπίτια αστικά με λιτό εξωτερικό και περίτεχνο εσωτερικό, γεμάτο τοιχογραφίες. Γεμίζουν τον τόπο σχολεία, εκκλησιές, βιβλιοθήκες, βρύσες, μύλους, γεφύρια, σκάλες. Αυτή την μεγάλη ακμή θα διαδεχτεί η παρακμή των μέσων του 19ου αι. Το Ζαγόρι, όπως και άλλες κοινότητες δεν άντεξε τις ανατροπές της βιομηχανικής επανάστασης. Από τα τέλη του 19ου ως τα μέσα του 20ου, τα 45 χωριά του υπέστησαν τις συνέπειες τεσσάρων πολέμων ( 1821, 1912-13, 1940-44, 1946-49) και γνώρισαν την ερημιά της μετανάστευσης. Με την νέα οδική τεχνολογία το Ζαγόρι δεν μπορούσε πια να λογιστεί για καταφύγιο. Ο φυσικός όμως και πολιτισμικός πλούτος του, καθώς και η άυλη κληρονομιά του έγιναν πόλος έλξης για τον επιστήμονα, τον ιστοριοδίφη, τον βοτανολόγο, τον φυσιολάτρη, τον εραστή της παράδοσης αλλά και τον απλό ταξιδιώτη. Η πολιτεία ανέλαβε να το προστατεύσει κηρύσσοντας διατηρητέους τους οικισμούς και πολλά από τα μνημεία του και ιδρύοντας τον Εθνικό Δρυμό Βίκου- Αώου και τον Εθνικό Δρυμό Πίνδου (καλύπτει το ανατολικό άκρο της περιοχής).