29/02/2008
Η Μονή Παντάνασσας Φιλιππιάδας

Ελένη Παγκρατίου © Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Πρέβεζας

προεπισκόπηση εκτύπωσης

Ο ταξιδιώτης που κινείται στην εθνική οδό ʼρτα – Ιωάννινα, συναντά στα αριστερά του, 4 χλμ. μετά την Φιλιππιάδα, τα ερείπια ενός κομψού βυζαντινού ναού. Είναι η περίφημη Μονή Παντάνασσας Φιλιππιάδας. Την έχτισε το 1250, μαζί με τις μονές Βλαχέρνας και Κάτω Παναγιάς ʼρτας, ο Δεσπότης της Ηπείρου Μιχαήλ ο Β’ για να εξιλεωθεί από την εγκατάλειψη της συζύγου του Θεοδώρας, –κατόπιν Αγίας Θεοδώρας και πολιούχου της ʼρτας -, προς χάριν της παλλακίδας του Γαγριανής.
«Ο ναός», κατά τον καθηγητή Π. Βοκοτόπουλο, «ανήκει στην σπάνια κατηγορία των συνθέτων σταυροειδών εγγεγραμμένων, όπου τα γωνιαία διαμερίσματα καλύπτονται με τρουλίσκους. Περίστωο, που απολήγει σε δυο συμμετρικά παρεκκλήσια, περιβάλλει το ναό από τις τρεις πλευρές».
Κατά τον ίδιο, ο ναός είχε μήκος 27,30 μ. και πλάτος 14,95 μ. Ο σημερινός τρούλος ανήκει στο νότιο παρεκκλήσι το αφιερωμένο στον ʼγιο Βασίλειο. Η εξωτερική πλευρά είχε πλούσιο κεραμπλαστικό διάκοσμο, όπως δείχνουν τα διαφόρων σχημάτων τούβλα που βρέθηκαν στον χώρο. Τα καλύτερα διατηρημένα τμήματα από τις αγιογραφίες μεταφέρθηκαν στο Μουσείο της ΄Αρτας. Βρέθηκαν επίσης και πολλά γλυπτά κομμάτια, από τα οποία άλλα ήταν δυτικής τεχνοτροπίας, άλλα βυζαντινής και άλλα ρωμαϊκά. Η μονή καταστράφηκε, κατά τον Βοκοτόπουλο, τον 17ο αι. ή το πρώτο μισό του 18ου αι. Είναι ιστορικό διατηρητέο μνημείο.