14/11/2006
Η τεχνοτροπία και το ύφος των έργων τους
Τριαντάφυλλος Σιούλης
© Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ιωαννίνων
|
|
Οι Καπεσοβίτες αγιογράφοι μένουν πιστοί στο παραδοσιακό βυζαντινό ύφος ως προς την τεχνοτροπία.
Τα πρότυπά τους, άρα και η μαθητεία τους, μπορούν να αναζητηθούν στα εικονογραφικά σύνολα που ανιχνεύονται τον 16ο και 17ο αιώνα στο βορειοελλαδικό χώρο, όπως για παράδειγμα στη Μονή Φιλανθρωπινών, Μονή Ντίλιου, Μονή Ελεούσας Νήσου Ιωαννίνων, Μεταμόρφωσης και Αγίου Δημητρίου Βελτσίστας, Κράψη κ.α., αλλά και εικονογραφικά θέματα και μοτίβα από την υπόλοιπη Ήπειρο, Θεσσαλία, ʼγιο Όρος και Μακεδονία.
Όσον αφορά τις συνθέσεις, αυτές οργανώνονται κατά κανόνα γύρω από έναν άξονα που καταλαμβάνει το κεντρικό πρόσωπο, ενώ τα δευτερεύοντα πρόσωπα σχηματίζουν άλλοτε «ανοιχτές» και άλλοτε «κλειστές» συνθέσεις, πλαισιώνοντας ακανόνιστα τα κυρίαρχα πρόσωπα της παράστασης.
Όλες οι σκηνές περικλείονται από πλαίσιο και μοιάζουν με πίνακες, ιδιαίτερα σε μεγάλους ναούς όπου υπάρχει μεγάλος χώρος γι' αυτό το σκοπό.
Η λιτότητα είναι το κύριο χαρακτηριστικό γνώρισμα των συνθέσεών τους, η κίνηση είναι συγκρατημένη και η απόδοση του βάθος δεν είναι στις επιδιώξεις τους.
Όσον αφορά το φυσικό τοπίο στις συνθέσεις τους και εδώ παρατηρούμε λιτότητα. Ελάχιστα φυτά και σχηματοποιημένοι βράχοι.
Αντίθετα, όσον αφορά τα κτήρια, παρατηρούμε ότι αυτά παίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάδειξη των μορφών και για το λόγο αυτό το αντίστοιχο αρχιτεκτονικό τοπίο είναι επιβλητικό.
Οι μορφές παρουσιάζονται κανονικές, στιβαρές και επιβλητικές, κάπου - κάπου επιμήκεις (όταν και ο χώρος χρειάζεται κάλυψη όπως στο καθολικό της Μονής Βελλά), ενώ δεν τους λείπει η γραμμικότητα, ιδιαίτερα στα πρόσωπα, γεγονός που έχει σαν αποτέλεσμα να τους προσδίδει έναν ρεαλισμό και μια ιδιαίτερη εκφραστικότητα στο βλέμμα.
Η πλαστικότητα στο πλάσιμο των ρούχων τους και οι πολύ όμορφοι χρωματικοί συνδυασμοί, έχουν σαν αποτέλεσμα έργα καταπληκτικά από αισθητικής απόψεως.
Η αρμονία των χρωμάτων, η πλούσια χρωματική κλίμακα και ο τέλειος συνδυασμός των χρωμάτων, ψυχρών και θερμών, η ιδιαίτερη προσοχή που δίνουν στις λεπτομέρειες, ειδικά στις πολυπρόσωπες παραστάσεις, αλλά και στις ολόσωμες ψιλόλιγνες μορφές των αγίων ανδρών και γυναικών, που σε παράταξη υποβάλουν τον πιστό, φανερώνουν τεχνίτες έμπειρους, με σιγουριά, άριστους γνώστες του αντικειμένου.
Η τεχνοτροπία τον 19ο αιώνα αλλάζει, με βάση τις επιδράσεις που δέχονται. Παρ' όλα αυτά, θεωρούνται από τους αξιολογότερους αγιογράφους του πρώτου μισού του 19ου αιώνα, αφού ακόμη και στα υποδεέστερα έργα αυτής της περιόδου, από άποψη τεχνικής, η μνημειακότητα και η ηρεμία καθώς και η ασκητικότητα, στοιχεία παραδοσιακά, είναι φανερή.
Σχετική βιβλιογραφία.
|