comitech

εκτύπωση θέματος

Είναι αδύνατο να επιχειρήσει κανείς να περιγράψει όλα τα διακοσμητικά θέματα που απαντώνται στα παραδοσιακά υφαντά. Κάθε τι που υφαίνεται έχει την σημασία και τον συμβολισμό του. Ιδιαίτερα δε όταν πρόκειται για υφαντά που σηματοδοτούσαν σημαντικές στιγμές στην ζωή των ανθρώπων. Όλα τα διακοσμητικά θέματα έχουν συμβολική σημασία π.χ. η ποδιά που χαρίζει η πεθερά στη νύφη, οι κουβέρτες των νεονύμφων, η ποδιά της εγκύου κ.ά. Πολλές φορές το ίδιο μοτίβο περιγράφεται με διαφορετικό όνομα.
Τα κοσμήματα υφαίνονται συμμετρικά, με λογική συνέπεια, προκαθορισμένη θέση. Είναι εντυπωσιακή τόσο η συμμετρία που επιτυγχάνεται όσο και οι ευθείες ενώσεις δεδομένου ότι τα υφαντά ιδίως τα «σπιτικά» δημιουργούνται με την συνένωση πολλών στενών φύλλων.
Χαρακτηριστική είναι η διακόσμηση των μπερντέδων που χρησιμοποιούνται για παραπετάσματα και αποτελούνται από τρία φύλλα. Κοσμείται με είδος καμάρας στο κεντρικό του φύλλο, που θυμίζει κόγχη (mihrab), καθώς ο μπερντές έλκει την καταγωγή του από την Τουρκία. Η καμάρα συμβολικά χωρίζει τον ουρανό από τη γη.
Επίσης, τα μαξιλάρια έχουν ένα κεντρικό θέμα και γύρω- γύρω μπορντούρα.
Ιδιαίτερα συνηθισμένο θέμα είναι το ρομβοειδές κόσμημα που στην μετσοβίτικη βλάχικη διάλεκτο ονομάζεται πετές. Ο πετές είναι αγαπημένο θέμα για τα οικιακά είδη π.χ. ιχράμια, μπουχαροποδιές, αλλά το συναντάμε και σε άλλα είδη.
ʼλλα αγαπημένα θέματα είναι τα φυτικά. Ενδεικτικά αναφέρουμε το κυπαρίσσι που αναφέρεται ως «δέντρο της ζωής», το μήλο σύμβολο ευημερίας, λουλούδια, φύλλα κ.ά. Σχηματοποιημένα γεωμετρικά κοσμήματα είναι τα κτενοειδή μοτίβα, τριγωνικά μοτίβα (αγκάθια), οξυκόρυφα τρίγωνα που ονομάζονται πριόνια, ανεστραμμένα τρίγωνα (γλάστρες ή ελένια), σχήμα αλυσίδας.
Συμβολικό θέμα είναι το λεγόμενο «κλειδί», σιγμοειδές σχέδιο, γιατί κατά μία εκδοχή παραπέμπει στο κλειδί της Πόλης και κατά μία άλλη θυμίζει τα μεγάλα κλειδιά που είχαν τα σπίτια, ενώ τέλος είναι το σύμβολο του δεσμού και της ψυχικής ένωσης.
Στα υφαντά που σχετίζονται με την τελετουργία του γάμου παριστάνονται έφιππες μορφές που είναι ο γαμπρός και η νύφη, λουλούδια, κλάρες. Χαρακτηριστικός είναι ο μπερντές που δίνει η πεθερά στους νεόνυμφους.
Σταυροί και φίδια στις ποδιές λειτουργούν αποτροπαϊκά του κακού για αυτόν που τα φορά. ʼλλα ζώα όπως πρόβατα απαντώνται σε υφαντά αλλά ποτέ σε μπουχαροποδιές (τζακοποδιές).
Πιο απλή διακόσμηση είναι η ριγωτή. Υπάρχουν και αδιακόσμητα υφαντά για πιο απλές καθημερινές ανάγκες.
Υπάρχουν άπειρες παραλλαγές των βασικών κοσμημάτων, και άπειρες ονομασίες για το ίδιο θέμα. Τα διακοσμητικά μοτίβα όπως και οι φόρμες και οι τεχνικές δεν εξελίσσονται γρήγορα. Για την ακρίβεια κάθε τι που παραδίδεται από γενιά σε γενιά πολύ λίγο διαφοροποιείται.