Αρχείο Ελληνικού Χορού © Αρχείο Ελληνικού Χορού

εκτύπωση θέματος

Η ακριβής χρονολογία της ίδρυσής της Πρέβεζα δεν είναι γνωστή. Έχουν διατυπωθεί κατά καιρούς πολλές διαφορετικές απόψεις για αυτό. Η ταύτιση της, από παλαιότερους μελετητές, με τους αρχαίους οικισμούς Ακτιάδος και Βερενίκης δεν είναι σήμερα επιστημονικά(1) αποδεκτή.
Ως πιθανότερη θεωρείται η εκδοχή, να διαδέχθηκε η Πρέβεζα σε σημασία την οριστική παρακμή της Νικόπολης στα μέσα του 11ου αιώνα, λόγω της ευνοϊκής θέσης της στο στόμιο του Αμβρακικού, ως χώρος σύνδεσης της στερεάς Ελλάδας με την Ήπειρο. Ο οικισμός, που φαίνεται να δημιουργείται στη σημερινή της θέση και χρησιμεύει για τις συγκοινωνιακές και εμπορικές ανάγκες της Ηπείρου και της Ακαρνανίας, εξελίχθηκε σταδιακά στη πόλη της Πρέβεζας, με τον τρόπο που περιγράφεται από τον Π. Φουρίκη: σταθμός, εμπορικός σταθμός (σκάλα) –συνοικισμός – χωρίδιον – χωρίον – κώμη – κωμόπολις.

12ος αιώνας – 14 ος αιώνας
Με το σημερινό της όνομα η πόλης συναντάται για πρώτη φορά στην ελληνική παραλλαγή του Χρονικού του Μωρέως,(2)που αναφέρεται στα γεγονότα στην περιοχή το 1292, επί αυτοκράτορος Ανδρόνικου Β' του Παλαιολόγου, όπου περιγράφεται η απόβαση στο "λιμιώνα" της Πρέβεζας και οι λεηλασίες που έλαβαν χώρα.
«…Επέζεψαν στην Πρέβεζαν κουρσεύγουν τα χωρία.
Ωρμήσασιν να έρχονται ολόρθα εις την ʼρταv...».(3)

Στη γαλλική διασκευή του Χρονικού του Μωρέως η πόλη αναφέρεται ως «Vieile Cite de la Prevasse", δηλ. “παλιά πόλη της Πρέβεζας”(4)δηλωτικό, κατά τον Φουρίκη και τον Σράινερ, ότι ο νέος συνοικισμός, με την ονομασία Πρέβεζα, προϋπήρχε τουλάχιστον από τα τέλη του 12ου αρχές του 13ου αιώνα μ.Χ. Για την ετοιμολογία της ονομασίας ''Πρέβεζα'' οι επικρατέστερες απόψεις είναι: από το σλαβικό Perevoz - πέρασμα, το αλβανικό Preveze/ Preveza -πέρασμα, διάβαση, μεταφορά , διαμετακόμιση, ή από το ιταλικό Prevesione-προμήθεια.(5)Από 1292 μέχρι τα μέσα του 15ου αιώνα ελλείπουν οι αναφορές για την πόλη και η τεκμηριωμένη επιστημονική θέση για την παρουσία της. Την περίοδο αυτή φαίνεται, ότι η περιοχή ακολούθησε τις τύχες του Δεσποτάτου της Ηπείρου, του οποίου υπήρξε τμήμα και στην ταραχώδη ιστορική διαδρομή του πάτησαν τα εδάφη του Βυζαντινοί, Λατίνοι, Σέρβοι, Αλβανοί, Τούρκοι.
Οι πρώτες οθωμανικές επιδρομές για την κατάκτηση της Ηπείρου άρχισαν μετά τη μάχη στο Chermanon το 1371(6).
Από το 1418-1430 η ευρύτερη περιοχή βρίσκεται υπό την κατοχή των Τόκων της Νεαπόλεως που έχουν στην κυριαρχία τους τα Επτάνησα και σταδιακά την επεκτείνουν σε όλη την Ήπειρο και στα Γιάννενα, τα οποία παραδίδουν στους Τούρκους το 1430.
Η ʼρτα, παραδίδεται στην τουρκική κυριαρχία το 1449. Το 1453 υποτάχθηκαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και τα απόρθητα φρούρια της Πάργας, Βουθρωτού, Στροβίλης και Ρηνιάσσας. Τα δύο πρώτα, με συνθήκες του 2ου βενετοτουρκικού πολέμου, περνούν στα χέρια των Ενετών στα 1530. Ο Σεραφείμ Βυζάντιος θεωρεί ως πιθανότερη ημερομηνία κατάληψης της Πρέβεζας, από τους Τούρκους, το Μάρτη του 1449. Κατά τον ισχυρισμό του η πόλης ακολούθησε την τύχη της ʼρτας. Σύμφωνα όμως με ορισμένα Βυζαντινά Βραχέα Χρονικά, η Πρέβεζα κατακτήθηκε από τους Οθωμανούς το 1477/78 επί Μωάμεθ Β' του Πορθητή.(8). Λόγω της πλεονεκτικής γεωγραφικής της θέσης, ο μικρός αυτός οικισμός προσέλκυσε το έντονο ενδιαφέρον και την προσοχή των μεγάλων δυνάμεων της εποχής, της Βενετικής Δημοκρατίας, που απέβλεπε στην θαλάσσια κυριαρχία στην Αδριατική και στο Ιόνιο και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ο ανταγωνισμός των μεγάλων αυτών δυνάμεων, για κάθε στρατηγικής σημασίας σημείο στην ευρύτερη περιοχή, είχε σαν αποτέλεσμα την εναλλασσόμενη κυριαρχία της από αυτές.

1. Σαββίδης Α. «Τουρκική κατάληψη της Πρέβεζας από τα Βραχέα Χρονικά» Πρακτικά Α‘ Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου «Η ιστορία της Πρέβεζας» Επιμ. Αυδίκος Γ. Β., Εκδοση, Δήμος Πρέβεζας-Δημοτική Βιβλιοθήκη, Πρέβεζας, 1993, σελ.27

2. Σχετικά με τον προβληματισμό για ζητήματα ετοιμολογίας , τοπογραφίας και ιστορίας της Πρέβεζας, τις σχετικές απαντήσεις και τη σχετική βιβλιογραφία δες: Πρακτικά Α’ Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου «Η ιστορία της Πρέβεζας» Επιμ. Αυδίκος Γ. Β., Έκδοση, Δήμος Πρέβεζας Δημοτική Βιβλιοθήκη Πρέβεζας 1993

3. Καρζής Ανδρέας «Πρέβεζα –Ιστορικολαογραφική αναδρομή», Πρέβεζα 1993, σελ. 16

4. Παλαιοπρέβεζα - Παλιοπρέβεζα όμως αποκαλούνταν και η Νικόπολη, δες Irmscer J., «Η Νικόπολη στις περιηγήσεις ξένων ταξιδιωτών στα χρόνια της τουρκοκρατίας» Ηπειρωτών κοινόν, Έκδοση Ηπειρωτών κοινόν 2005, σελ. 51. Για κάποιους μελετητές Παλαιοπρέβεζα αποκαλείται η Πρέβεζα της α΄ μεσαιωνικής περιόδου, γεγονός που ο Π. Φουρίκης δεν αποδέχεται. Περισσότερα για αυτό: Πρακτικά Α‘ Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου «Η ιστορία της Πρέβεζας» Επιμ. Αυδίκος Γ. Βαγγέλης, Δήμος Πρέβεζας Δημοτική Βιβλιοθήκη Πρέβεζας 1993 σελ.26

5. Σαββίδης Α. «Η Τουρκική κατάληψη της Πρέβεζας από τα Βραχέα Χρονικά» Πρακτικά Α‘ Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου «Η ιστορία της Πρέβεζας» Επιμ. Αυδίκος Γ. Βαγγέλης, Έκδοση, Δήμος Πρέβεζας - Δημοτική Βιβλιοθήκη Πρέβεζας, 1993, σελ.28
-Καρζής Ανδρέας «Πρέβεζα –Ιστορικολαογραφική αναδρομή», Πρέβεζα 1993 σελ 15-16
-Ευάγγελος, Γ. Αυδίκος «Πρέβεζα 1945-1990» Εκδόσεις Δήμος Πρέβεζας - Δημοτική Βιβλιοθήκη Πρέβεζας, 2002 σελ. 36

6. Ντελίλμπασι Μ. «Η ιστορία της Πρέβεζας το 16ο αιώνα σύμφωνα με τις φορολογικές απογραφές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας» Πρεβεζάνικα Χρονικά, Τεύχος 25 Ιανουάριος –Ιούνιος 91, Έκδοση, Δημοτική Βιβλιοθήκη Πρέβεζας, σελ.23

7. ό.π. σελ 23

8. Σαββίδης Α. «Η Τουρκική κατάληψη της Πρέβεζας από τα Βραχέα Χρονικά» Πρακτικά Α‘ Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου «Η ιστορία της Πρέβεζας» Επιμ. Αυδίκος Γ. Βαγγέλης, Έκδοση, Δήμος Πρέβεζας - Δημοτική Βιβλιοθήκη Πρέβεζας, 1993, σελ.33-38