comitech

εκτύπωση θέματος

Ιερά Μονή Αγ. Αναργύρων Αμφιθέας (Στρούνι):
Δεν είναι γνωστό το έτος ίδρυσης της μονής που κατά τους Πουκεβίλ, Βαλαωρίτη, Κρυστάλλη και Σαλαμάγκα, θάφτηκε η Κυρά Φροσύνη. Σήμερα σώζεται το καθολικό της, ενοριακός και κοιμητηριακός ναός της Αμφιθέας. Τρίκλιτη βασιλική με κεραμοσκεπή έχει ιστορηθεί το 1848.
*αρχιτεκτονική, ναός, ιστορία

Ιερά μονή Αγίου Νικολάου Τζιόρας:
3 χλμ χωρίζουν την Βασιλική από την Ιερά Μονή Τζιόρας που γειτονεύει με την κορυφή του Δρίσκου , το ναϋδριο της Αγίας Παρασκευής και τον τάφο του ποιητή Λορέντζου Μαβίλη, που έπεσε από εχθρικό βόλι εκείνο το παγωμένο πρωί του Δεκεμβρίου του 1912, κατά την πολιορκία των Ιωαννίνων από τα ελληνικά στρατεύματα. Η μονή αναφέρεται για πρώτη φορά σε χρυσόβουλο του βυζαντινού αυτοκράτορα Ανδρονίκου Παλαιολόγου το 1321. Το σημερινό μοναστήρι ανακαινίστηκε και ιστορήθηκε το 1663. Είναι ενεργό μοναστήρι με καλοσυντηρημένα κελιά. Ένας τεράστιος πλάτανος και 3 καμπάνες συμπληρώνουν το σκηνικό.Το καθολικό του, μονόκλιτη βασιλική, έχει αξιόλογες αγιογραφίες. Το μοναστήρι διέθετε πολύ μεγάλη περιουσία και πολλές φορές έπεσε θύμα ληστείας τόσο κατά τον 19ο όσο και κατά τον 20ο αι. Είναι κηρυγμένο διατηρητέο μνημείο.
*αρχιτεκτονική, μονή, αγιογραφία, ιστορία, οικονομία, διατηρητέο

Ιερός Ναός Αγίας Παρασκευής Τζιόρας:
Το ναϋδριο της Αγίας Παρασκευής είναι χτισμένο πάνω από μια πηγή θαυματουργού νερού, το οποίο συγκεντρώνεται σε δεξαμενή, κάτω από την αυλή της. Καθολικό παλιάς μονής χτισμένο το 1695 με εξαιρετικές αγιογραφίες έχει κηρυχθεί διατηρητέο μνημείο.
*αρχιτεκτονική, ναός, αγιογραφία, διατηρητέο

Ιερά Μονή Φανερωμένης Βουνοπλαγιάς (Ζέλοβας):
200 μ. μετά την διασταύρωση της εθνικής οδού Ιωάννινα-Ηγουμενίτσα με τον δρόμο της Ελεούσας η εκκλησία της Φανερωμένης φαίνεται πως ανήκε στο ομώνυμο μοναστήριο. Χτίστηκε το 1872 και ιστορήθηκε το 1914 από τον χιονιαδίτη ζωγράφο Νικόλαο Παπακώστα. Μονόκλιτη βασιλική με αυστηρό εσωστρεφή χαρακτήρα (μικρά ανοίγματα) έχει κακοποιηθεί από την προσθήκη ενός τσιμεντένιου εξωνάρθηκα. Στην ανατολική πλευρά του μοναστηριού σώζεται το περίφημο πηγάδι της Τζοντίλας, όαση για τους ταξιδιώτες που κατέλυαν στο παρακείμενο χάνι και μήλον της έριδος για τους κατοίκους των δυο γειτονικών χωριών Βουνοπλαγιάς και Ζωοδόχου που το διεκδικούσαν με όλα τα μέσα. Εορτάζει τον δεκαπενταύγουστο.
*αρχιτεκτονική, ναός, πηγάδι, χάνι, αγιογράφος χιονιαδίτης

Ιερά Μονή Ζωοδόχου Πηγής Ζωοδόχου (Τζοντίλας ή Ζοντίλας):
Σε έναν άδενδρο λόφο, λίγο πιο πάνω από το χωριό Ζωοδόχος, η ιερά μονή της Ζωοδόχου Πηγής φρουρείται από τον ψηλό της περίβολο με τις πολεμίστρες. Σώζεται το καθολικό της, σταυρεπίστεγη βασιλική με τρούλο και δυο σειρές αγιογραφιών, άνισης τεχνικής, και η δεξαμενή νερού, χτισμένη από κάποιον Θοδωρή το 1761. μεγάλα αιωνόβια δέντρα φαιδρύνουν τον περίβολο αυτού του διατηρητέου μνημείου.
*αρχιτεκτονική, μονή, αγιογραφία, στέρνα, διατηρητέο.

Ιερά Μονή Αγ. Γεωργίου Ελεούσας:
Στο δυτικό άκρο του χωριού, μια μονόκλιτη βασιλική με χαγιάτι και κεραμοσκεπή, κτισμένη το 1778 (κτιτορική επιγραφή στα δεξιά της εισόδου στον ναό) είναι το καθολικό της παλιάς μονής του Αγίου Γεωργίου. Το ταπεινό λιθόκτιστο μνημείο κρύβει μερικά από τα καλύτερα δείγματα της ηπειρώτικης μαστορικής. Δεσποτικές εικόνες από τον μεγάλο Καπεσοβίτη αγιογράφο Ιωάννη Αθανασίου και τοιχογραφίες από τους καλύτερους και γνωστότερους χιονιαδίτες ζωγράφους Ματθαίο και Κωνσταντίνο (1860). Έχει κηρυχθεί διατηρητέο μνημείο.
*αρχιτεκτονική, ναός, καπεσοβίτες και χιονιαδίτες ζωγράφοι, διατηρητέο.

Ιερά Μονή Δουραχάνης ή Ντουραχάνης:
Στους πρόποδες του Μιτσικελιού, λίγο μετά την Ντραμπάτοβα, με κατεύθυνση προς τους Λογγάδες, ένας ψηλός περίβολος κι ένα καμπαναριό προδίδουν μέσα στα πουρνάρια και τα πεύκα την παρουσία του μοναστηριού της Δουραχάνης. Η παράδοση θέλει για κτίτορα του των Ντουραχάν ή Τουραχάν Πασά που μια κρύα νύχτα του 1434 πέρασε αλώβητος αυτός και τα στρατεύματά του την παγωμένη λίμνη των Ιωαννίνων. Αποδίδοντας την σωτηρία του σε θαύμα της Παναγίας έχτισε στην χάρη της το μοναστήρι που φέρει το όνομά του.
Η μονή κάηκε το 1825 και ξαναχτίστηκε το 1830. Το 1933 λεηλατήθηκε και δολοφονήθηκε ο ηγούμενος της. Το 1974 λεηλατήθηκε και πάλι αλλά επαναλειτούργησε τον ίδιο χρόνο με ηγούμενο τον Αθανάσιο Χατζή, ο οποίος έκτοτε επιτελεί εδώ σπουδαίο φιλανθρωπικό και εκπαιδευτικό έργο. Το καθολικό της είναι τρίκλιτη βασιλική με πρόναο-γυναικωνίτη ,κυρίως ναό και Ιερό βήμα. Με ενδιαφέρουσες τοιχογραφίες και σκαλιστό στον αέρα ξύλινο τέμπλο, άμβωνα και δεσποτικό. Είναι αφιερωμένη στο γενέθλιο της Θεοτόκου και γιορτάζει στις ( Σεπτεμβρίου.
*αρχιτεκτονική, μονή, αγιογραφία, ξυλογλυπτική, ιστορία-θρύλος

Ιερά Μονή Ηλιόκαλης:
Ανάμεσα στην Κάτω Δαφνούλα και στην Δαφνούλα, σε ένα πλάτωμα της δυτικής πλαγιάς του Δρίσκου, ένα φρουριακού τύπου μοναστήρι, αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου, που ήταν κάποτε ονομαστό για τις θεραπευτικές ιδιότητες των δρυών του (Πουκεβίλ). Εκπληκτική θέα στην λίμνη των Ιωαννίνων, στον κάμπο και στο Μιτσικέλι. Σώζεται ένα παλιό διώροφο κτήριο με κελιά στο ισόγειο και σταύλους και αποθήκες στο υπόγειο και το καθολικό του, καμαροσκέπαστη βασιλική με πρόναο, κυρίως ναό και ʼγιο Βήμα και ένα νεότερο μικρό κτίσμα, από το οποίο γίνεται και η είσοδος στον ναό. Το ξυλόγλυπτο τέμπλο είναι έργο του Αναστασίου Μπαλαδήμα από τα Ιωάννινα (1766). Οι αγιογραφίες του 1888 χρειάζονται συντήρηση.
*αρχιτεκτονική, μονή, αγιογραφία, ξυλογλυπτική

Ιερά Μονή Καστρίτσας:
Στην ΒΔ πλαγιά του λόφου της Καστρίτσας, πάνω από τα ερείπια αρχαίου ναού (όλη η περιοχή είναι αρχαιολογικός χώρος), με θέα την λίμνη και όλο το λεκανοπέδιο, είναι χτισμένο το ενεργό γυναικείο μοναστήρι της Συλλήψεως του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου. Χτίστηκε τον 12ο αι. και ήταν μια από τις πλουσιότερες της Ηπείρου με αμπέλια και χωράφια, νερόμυλους και γιδοπρόβατα, γνώρισε πολλές φορές τα δεινά της λεηλασίας (1789,1854,1879) και της καταπάτησης. Στρατόπεδο οθωμανικό το 1854 και ελληνικό το 1913, μετατράπηκε σε ορφανοτροφείο το 1916 για να ξαναγίνει μοναστήρι και να ερημώσει το 1932 μετά την δολοφονία του ηγουμένου της. Από το 1972 λειτουργεί και πάλι με ηγουμένη την αδελφή Φιλοθέη, η οποία και το ανακαίνισε μαζί με την μοναχή Ευνίκη. Σπάνιο είδος το καθολικό της, τετράκογχος σταυροειδής ναός με οκτάγωνο τρούλο καλύπτεται από αγιογραφίες του 17ου αι. Ξυλόγλυπτο τέμπλο. Κελιά, ξενώνας, αίθουσα υποδοχής, βιβλιοθήκη, έκθεση υφαντικής και κεντητικής, αίθουσες με αργαλειούς και μια σκεπαστή δεξαμενή για βρόχινο νερό απαρτίζουν το κηρυγμένο διατηρητέο συγκρότημα. Στα παρεκκλήσια του Αγίου Γεωργίου και της Αγίας Φιλοθέης αγιογραφίες του Αγ. Ιωάννη του εξ Ιωαννίνων, του Αγ. Νικολάου του Μετσοβίτη και του Αγ. Κοσμά του Αιτωλού.
Ονομαστό για το πανηγύρι της 13ης Σεπτεμβρίου (ενδιαφέρουσα η περιγραφή του πανηγυριού από τον Κρυστάλλη, στην εποχή του οποίου στην μονή έφταναν όχι με αυτοκίνητο όπως σήμερα, αλλά με βάρκα από την λίμνη που σχηματιζόταν το φθινόπωρο και τον χειμώνα ανάμεσα στην Καστρίτσα και στα Ιωάννινα.).
*αρχιτεκτονική, μονή, οικονομία, ιστορία, γεωγραφία, αγιογραφία, υφαντική, πανηγύρι, διατηρητέο

Ιερά Μονή Στούπαινας (Κοιμήσεως της Θεοτόκου):
Πάνω από το χωριό Περίβλεπτος και κάτω από τον νέο δρόμο Κρανούλα- Δικόρυφο βρίσκεται η μονή Στούπαινας που πήρε το όνομα της από την δωρήτρια σύζυγο κάποιου Στούπη. Το καθολικό της χτίστηκε το 1724, και η ιστόρησή του ολοκληρώθηκε το 1734. Μονόκλιτη βασιλική με 4 εσωτερικούς τρούλους και εξαιρετικές τοιχογραφίες μισοκατεστραμμένες. Το μοναστήρι λειτουργούσε και ως θεραπευτήριο φυματικών και ψυχοπαθών, τους οποίους έδεναν στο καρφί του νάρθηκα που σώζεται ως σήμερα. Με τα έσοδα της μονής συντηρούνταν κατά την οθωμανική κυριαρχία τα σχολεία της Περιβλέπτου, της Κρανούλας, του Δικόρυφου, των Κήπων, του Μανσσή και της Καλωτάς Ζαγορίου. Η μονή, εκτός από το καθολικό της καταστράφηκε το 1941 από τα στρατεύματα κατοχής και υπέφερε και κατά τον Εμφύλιο. Το συγκρότημα αποκαθίσταται σταδιακά ήδη από την 10ετία του 1960. Είναι διατηρητέο μνημείο.
*αρχιτεκτονική, ναός, αγιογραφία, ιστορία, οικονομία, εκπαίδευση, διατηρητέο

Διατηρητέα χριστιανικά μνημεία της περιοχής έχουν κηρυχθεί η Ιερά Μονή Αγ. Γεωργίου Δουρούτης, ο Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου στους Λογγάδες, η Ιερά Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου στην Περίβλεπτο και οι ναοί του Αγ,.Νικολάου και του Αγίου Χαραλάμπους στο Πέραμα.